Przygotowana wystawa Artystów ̶ Dydaktyków ASP w Krakowie pt. PRACA – WOLNOŚĆ – SOLIDARNOŚĆ w Galerii Krypta u Pijarów jest wprowadzeniem do głównych wydarzeń Dni Jana Pawła II w Krakowie. Wystawa zainspirowana jest poematem Karola Wojtyły Kamieniołom oraz encykliką papieża – Laborem exercens. W otwarciu wernisażu uczestniczył Prorektor ASP dr hab. Robert Sowa prof. ASP, Rektor UPJPII Ks. prof. dr hab. Robert Tyrała oraz o. Józef Tarnawski SP.
Jan Paweł II zanim stał się papieżem, a wcześniej biskupem Krakowa, był studentem i robotnikiem. Po maturze w 1938 roku jako junak w hufcu pracy budował drogę łączącą Zubrzycę Górną z Zawoją przez Przełęcz Krowiarki. Później w 1940 roku ciężko pracował fizycznie w kamieniołomie na Zakrzówku oraz w fabryce sody kaustycznej Solvay w Krakowie. Istnieje duchowe znaczenie tego początku ciężkiej pracy studenta Wojtyły. Wspomniana budowa drogi i praca w kamieniołomie, gdzie młotem wydobywał kruszywo ze skały, pozwala zobaczyć jak ten początek odzwierciedlał się już w dojrzałej osobie Jana Pawła II i jego późniejszej pracy. Niegdyś materia skały, kamienia, w której drążył – pracując, łupiąc, rozbijając głęboko kamienne bloki – ukształtowały głębokiego człowieka, który później jako Jan Paweł II, już nie w kamieniu bezpośrednio drążąc, ale w innych materiach ludzkich, wydobywał sens podejmowanych decyzji, wskazując kierunek właściwej drogi. W pewnym sensie cały świat stał się jego miejscem pracy – kamieniołomem.
Jakże bliskie nam artystom są słowa zawarte w jego poemacie dotyczące tworzywa, natchnienia i uczestnictwa. Jan Paweł II jako poeta miał głęboką świadomość tajemnicy procesu twórczego, poszukiwania ostatecznej formy i wyrazu. Dobrze wiedział jak często jest to żmudny i złożony proces. To doświadczenie artysty. Na wystawie prezentowane obrazy, rzeźby, grafiki i obiekty 10 Artystów ̶ Dydaktyków wprowadzają nas na drogę refleksji o życiowych i artystycznych wartościach, które stawiają pytania o dzisiejszy sens i znaczenie pracy, wolności, solidarności.
Katedry prof. Grzegorza Bieniasa są rysunkowymi fascynacjami sakralną architekturą i odniesieniem do wędrówki w przeszłość. Grafiki prof. Marcina Surzyckiego skupiają się wokół materii i struktury kamienia, jego siły i monumentalności, niosące ponadczasową moc. Obrazy prof. Grzegorza Wnęka przywołują dziecięce pragnienia wolności i poczucia bezpieczeństwa. Grafika i towarzyszące jej obiekty prof. ASP Rafała Pytla są inspirowane fragmentem poezji Karola Wojtyły Profile Cyrenejczyka / Robotnik z fabryki broni. W cyklu grafik prof. ASP Moniki Wanyury–Kurosad odbija się echo kamieniołomu – szorstkie formy, powtarzalny rytm pracy, monotonnej i ciężkiej oraz przestrzeń, cisza wolności i czerwień związana z braterstwem. Linoryty, księgi i obiekt prof. ASP Marty Bożyk to przekaz siły człowieczeństwa, sensu istnienia pracy, myślenia i tworzenia dobra dla ludzkości ponad swoje dobro. Głównym wątkiem obrazów prof. ASP Katarzyny Stryszowskiej–Winiarz to inspiracje z nieorganicznej materii, pozornie martwych rzeczy – kamieni, okruchów materii, z geologii zakorzenionej głęboko w działaniu Ziemi i efektu pracy człowieka. Rzeźby dr Tomasza Westrycha są refleksją / wspomnieniem minionego bólu, po którym doświadczeniu człowiek jest już kimś innym. Płaskorzeźby / plakiety dr Tomasza Bieleckiego ukazują w dłoniach ludzkich gesty modlitwy, oczekiwania, wspomnienia. I moje obrazy, jako namysł nad pracą, przedstawiają młodego Karola Wojtyłę wśród junaków podczas wakacyjnych robót w hufcu pracy i na tle fabryki Solvay.
Na wystawie spotykamy więc dzieła Artystów–Dydaktyków ASP w Krakowie oraz towarzyszące im liczne cytaty poezji Karola Wojtyły, które ukazują nam trud ludzkiej solidarności, wolności i pracy zarówno w wymiarze ludzkim i duchowym, namysł nad ich wieloaspektowością, możliwością oddziaływania i mocą ich wewnętrznego przemieniania.
prof. ASP Marta Makarczuk
Kurator wystawy
Słuchaj, kiedy stuk młotów miarowy i tak bardzo swój
przenoszę wewnątrz ludzi, by badać siłę uderzeń –
słuchaj, prąd elektryczny kamienistą rozcina rzekę –
a we mnie narasta myśl, narasta dzień po dniu,
że cała wielkość tej pracy znajduje się wewnątrz człowieka.
Karol Wojtyła, Kamieniołom, 1956
