Zaznacz stronę

Aktualna wystawa

MITORAJ – NORWID

„idąc za gwiazdą, która nie świeci godzinę …”

 

Wystawa czasowa: styczeń – kwiecień 2025

Muzeum Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie,
Plac Jana Matejki 13, 31-157 Kraków,

Współorganizatorzy: Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, Muzeum Śląskie w Katowicach

Patronat honorowy nad rokiem jubileuszowym Igora Mitoraja – Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej Małgorzata Kidawa-Błońska

Wystawa czynna:
od poniedziałku do piątku od 9.00 do 16.00,
w soboty i niedziele od 11.00 do 15.00.

Wstęp bezpłatny

 

Rzeźbiarz słowa
Cyprian Norwid
1821-1883

Cyprian Norwid swoją edukację artystyczną rozpoczął w roku 1837. Szybko stał się znany w warszawskim środowisku artystyczno-literackim. Z pewnością poznał Jakuba Tatarkiewicza, u którego w pracowni mógł pobierać jakieś lekcje rzeźby. Norwid, mówiąc o swoich zainteresowaniach, twórczość rzeźbiarską wymieniał na pierwszym miejscu.

W roku 1842 Cyprian Norwid wyjeżdża z kraju koleją z Krakowa. We Florencji w pracowni Luigi Pampaloniego odbywa swe studia rzeźbiarskie.

W roku 1846 jest wolnym słuchaczem na Uniwersytecie Berlińskim. W roku 1849 trafia do Paryża.

Dalsze losy Norwida na obczyźnie były pasmem udręk.

Poeta formy
Igor Mitoraj
1944-2014

Igor Mitoraj odbywa studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni Tadeusza Kantora. W 1968 roku wyjeżdża do Paryża. Podróż w poszukiwaniu ojca była raczej podróżą w poszukiwaniu siebie. Po zaledwie dwóch latach studiów w Krakowie nie był jeszcze ukształtowanym artystą. Nie jest dokładnie znany moment, w którym zainteresowania rzeźbą stają się silniejsze od malarstwa. Kariera rozpoczęta w Paryżu, rozwija się we Włoszech w Pietrasanta gdzie artysta osiada. Szybko staje się znanym rzeźbiarzem nie tylko europejskim, ale i światowym.

Losy Mitoraja na obczyźnie były pasmem sukcesów.

Co łączy te dwa tak różne życiorysy Mitoraja i Norwida?

Z pewnością jest to taka sama wrażliwość łącząca w sobie jednocześnie rzeźbę i poezję. Świadczy o tym dowodnie poniższy cytat, w którym, o czym Norwid pisze, Mitoraj to w rzeźbie uwidacznia.

„W doskonałej liryce powinno być
jak w odlewie gipsowym:
zachowane powinny być
i nie zgładzone nożem
te kresy gdzie forma z formą
mija się i pozostawia szpary.
Barbarzyniec tylko
zdejma te nożem z gipsu
i psowa całość”
CN

Cechy wspólne w twórczości Mitoraja i Norwida
są widoczne na kilku płaszczyznach:

warsztatowej – stosunek do tworzywa

„Poezja … coś robić powinna …” CN

postawy twórczej – stosunek do siebie samego

„co nazywa się popiół, lecz zwie się i siła” CN

lustro współczesności – otwiera na interpretacje

„I każdy wiersz ten miałem w mojej dłoni,
jak okrętową linę w czasie burzy…” CN

Zarówno u Norwida jak i Mitoraja antyczni bohaterowie są zawsze widziani w lustrze współczesności, co nie tylko ożywia antyk, ale daje poczucie ponadczasowej jedności z antyczną kulturą przy jednoczesnym zachowaniu odrębnej tożsamości.

 

O Muzeum

Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w swojej działalności odnosi się do dziejów, ale także współczesności i przyszłości najstarszej polskiej uczelni artystycznej, powołanej w 1818 roku w strukturze ówczesnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.  

Jako jednostka ogólnouczelniana, powstała w konsekwencji decyzji rektora Akademii, prof. Jana Pamuły w 2003 roku, Muzeum podjęło działania w zakresie pozyskiwania, opracowywania i upowszechniania zbiorów, pamiętając jednocześnie i otaczając troską dzieła z kolekcji tworzonych przez wszystkich, którym kształcenie artystyczne w Krakowie, przez niemal dwieście lat było nieobojętne. Siedzibą Muzeum są pomieszczenia na pierwszym piętrze Gmachu Głównego uczelni, pośród monumentalnego układu korytarzy i sal wykładowych, wzniesionych w 1879 roku, według projektu Macieja Moraczewskiego. 

Zakładając wyjątkowość wnętrz krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, trzeba wspomnieć, że prawdziwe skarby muzealnych inwentarzy znajdują się na stałe w najważniejszych jej miejscach. Salę Senacką zatem zdobi kolekcja obrazów pochodzących z XVIII, XIX i XX wieku a także rzeźbiarskie popiersia profesorów. W gabinecie rektora zaś, na ścianach eksponowana jest, tworzona od lat 30. XX wieku, malarska kolekcja autoportretów i portretów rektorów uczelni. Korytarze wypełniają licznie, wykonane w XIX w. gipsowe kopie rzeźb antycznych, chociaż w najbliższych latach aranżacja korytarzy może ulec zmianie na rzecz współczesnych dzieł stworzonych przez profesorów związanych z Akademią.

Działalność Muzeum, przede wszystkim w aspekcie upowszechniania wiedzy o sztuce, określony jest w strategii rozwoju Akademii Sztuk Pięknych i odnosi się przede wszystkim do budowania relacji ASP z jej otoczeniem, nie tylko naukowym ale przede wszystkim polegającym na dostrzeganiu partnerstwa w obszarach dotąd nieznanych uczelni artystycznej. Znacznie obszerniejsza ma być także lista adresatów przygotowywanych aktywności muzealnych, przygotowywanych w duchu zapewnienia dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami. Sztuka zatem oraz wartości z nią związane i ją otaczające mają być dostępne a nie jedynie udostępniane. 

Sala ekspozycyjna

Muzeum posiada niewielką, ale wykorzystywaną całkiem intensywnie salę ekspozycyjną, służącą wystawom czasowym. W zbiorach, liczących niemal sześć tysięcy rubryk inwentarzowych znajdują się kolekcje artystyczne: malarstwa, rysunku, tkaniny artystycznej, rzeźby, form projektowych – w tym prace najwybitniejszych studentów, profesorów i rektorów Akademii. Od Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, Wojciecha Weissa, Konstantego Laszczki, Xawerego Dunikowskiego, po Andrzeja Wajdę, Andrzeja Wróblewskiego oraz wybitnych artystów ostatnich trzech dekad – Czesława Rzepińskiego, Adama Marczyńskiego, Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego i współczesnych, jak Marcin Maciejowski, Dariusz Vasina, Michał Zawada, czy Marcin Kowalik.  

Zbiory – artyści

Specyfika zbiorów Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie wynika z głównej formy ich pozyskiwania i oparta jest na decyzji artystów przekazujących swoje dzieła w darze. W tej grupie znalazły się m.in. rysunkowy „Portret Jana Matejki” (1893) Wojciecha Weissa, a także malarskie dzieła Zbigniewa Makowskiego, Teresy Bujnowskiej, Zbigniewa Bajka, Andrzeja Bednarczyka, Grzegorza Bednarskiego, Adama Brinckena, Małgorzaty Buczek, Zbyluta Grzywacza, Adama Hoffmanna, Sławomira Karpowicza, Łukasza Konieczki, Andrzeja Kreutz-Majewskiego, Tadeusza Majewskiego, Tadeusza Łakomskiego, Leszka Misiaka, Jana Pamuły, Stanisława Rodzińskiego, Czesława Rzepińskiego, Allana Rzepki, Stanisława Tabisza, Pawła Taranczewskiego, Jacka Waltosia, Tadeusza Wiktora, Adama Wsiołkowskiego, Lucjana Ząbkowskiego, a także Stanisława Białogłowicza, Mieczysława Janikowskiego, Danuty Leszczyńskiej-Kluzy, Tadeusza Mysłowskiego, Jerzego Panka, Jacka Sroki, Stanisława Sroki, Stanislawa Sachy-Stawiarskiego, Zygmunta Waliszewskiego i Ewy Żelewskiej-Wsiołkowskiej.  

Niezwykłe, cenne rzeźby podarowali Muzeum artyści uhonorowani tytułem doktora honoris causa Akademii, Igor Mitoraj i Toshihiro Hamano. Autorami i darczyńcami rzeźb są także profesorowie: Stefan Borzęcki, Ewa Janus, Jerzy Nowakowski, Krystyna Nowakowska, Antoni Porczak, Zofia Puget, Józef Sękowski.  

Liczba zbiorów zwiększa się także dzięki darom, także wyróżnionym pracom studentów.